اثر کلات EDTA بر جذب سرب و کادمیم توسط کلزا

سرب و کادمیم از جمله عناصر سنگینی هستند که از منابع گوناگون به آب، خاک، گیاه و نهایتاً به زنجیر‌ه‌ غذایی انسان راه می-یابند و آسیب‌هایی جدی به سلامتی انسان وارد می‌کنند. تاکنون روش‌های مختلفی برای پالایش خاک‌های آلوده بیان شده است. گیاه‌پالائی یکی از روش‌های نویدبخش در این زمینه است. هدف از گیاه‌پالایی برداشت و استخراج حداکثری آلاینده از محیط خاک می‌باشد. استفاده از کلات‌ها ازجمله شیوه‌های مؤثر در فراهمی زیستی عناصر سنگین است. لذا، در این پژوهش پیامدهای اتیلن دی‌آمین تترا استیک اسید (EDTA) به‌عنوان یک کلات‌کننده شیمیایی در افزایش جذب سرب و کادمیم توسط کلزا (رقم اوکاپی) بررسی گردید. این پژوهش در شرایط گلخانه‌ای به‌صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل: 1- کاربرد EDTA در دو سطح (صفر و 7/2 میلی‌مول در کیلوگرم خاک)، 2- عنصر سرب در سه سطح (صفر ، 150 و 500 میلی‌گرم درکیلوگرم خاک) و 3- عنصر کادمیم در سه سطح (صفر، 3 و 10 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) بودند. بدین‌‌منظور، یک نمونه خاک غیرآلوده انتخاب و با غلظت‌های مختلف سرب و کادمیم آلوده شد. سپس بذر کلزا کشت گردید و در پایان دوره رشد (هفت ماه پس از کشت) غلظت سرب و کادمیم در گیاه (کاه و کلش و دانه) و خاک اندازه-گیری شد. نتایج نشان داد که کاربرد EDTA حلالیت سرب و کادمیم را در محلول خاک افزوده و منجر‌به افزایش جذب سرب در کاه و کلش (6/25 برابر) و دانه کلزا (2/11 برابر) و کادمیم در کاه و کلش (12 درصد) گردید. همچنین بررسی غلظت سرب و کادمیم در کلزا نشان داد که در کاه و کلش در تیمار‌های آلوده، غلظت کادمیم (1/23- 35/7 میلی‌گرم در کیلوگرم) در هر دو سطح EDTA و غلظت سرب (48/275-47/106 میلی‌گرم در کیلوگرم) تنها در حضور EDTA در حد سمیت مشاهده شد.